اصول ارگونومی در صنعت :
- طراحی تغییر ، جایگزینی و نگهداری تجهیزات برای ارتقای بهره وری ، زندگی کاری و کیفیت تولید
- طراحی و تغییر فضاهای کاری و جانمایی کاری برای سهولت و سرعت عملیات خدمات و نگهداری
- طراحی و تغییر روشهای کاری شامل اتوماسیون و تخصیص وظیفه بین اپراتور و ماشین
- کنترل فاکتورهای فیزیکی (گرما ،سرما،صدا،ارتعاش ،نور) در محل کار برای تولید بهتر و ایمنی کارکنان
فاکتورهای استرس در محیط های کار :
هر محیط کاری فاکتورهای استرس مخصوص خود را دارد. در زیر فاکتورهای استرس شناخته شده در محل کار آمده است .
- پیچیدگی و تعدد ابزارهای مورد استفاده در محیط کار
- وضعیتهای محیطی غیر طبیعی (گرما ، صدا ، ارتعاش ، روشنایی ، مواد سمی و …)
- بار کاری فیزیکی و فکری
نتایج بکارگیری ارگونومی
موارد زیر تعدادی از نتایج بکارگیری اصول ارگونومی در محل کاراست .
- درک تاثیر مخصوص نوع کار روی جسم کارکنان و کارایی شغلی شان
- پیش بینی پتانسیل اثرات طولانی مدت (یا تجمعی ) کار روی جسم کارکنان
- ارزیابی تناسب محل کار و ابزارها برای کارگران جهت انجام کار
- بهبود بهره وری و آسایش کارگران توسط (تطبیق کار برای شخص ) یا تطبیق شخص برای کار نتایج این قبیل تلاشها دستیابی به بهترین هماهنگی میان قابلیتهای کارگر و نیازمندیهای شغل است .
بیومکانیک
بیومکانیک ترکیبی از فیزیک مهندسی (مکانیک ) ، آنتروپومتری و پایه علوم پزشکی (بیولوژی و فیزیولوژی ) که از طریق ریاضی مرتبط گشته اند . آن قوانین فیزیکی را برای توصیف پدیده های بیولوژیکی بدن انسان استفاده میشود . اصول بیومکانیک جهت مطالعه پاسخهای بدن انسان به بارها و استرس هایی که در محیطهای کاری بر آن قرار میگیرد، میباشد .
فیزیولوژی کار :
مطالعه عملکرد ارگانیسمهای انسان توسط استرسهای کار ماهیچه ای تحت تاثیر قرار میگیرد.
پاسخهای فیزیولوژیک ناشی از کار فیزیکی شامل سیستمهای ماهیچه ای اسکلتی و قلبی عروقی میباشد.
ارزیابی توانایی کاری
1- ضربان قلب
2- اکسیژن مصرفی
بیومکانیک حرفه ای
بررسی فیزیکی کارگر و ابزار ، ماشین آلات و مواد به نحوی که کارایی بهینه داشته و کمترین آسیبها متوجه شخص گردد اختلالاتی را که بدلیل عدم تطابق قابلیتهای فردی و نیازمندیهای شغلی وجود دارد را به حداقل میرساند و از بروز یک اختلال اسکلتی –عضلانی پیشگیری مینماید .
جنبه های بهداشتی ارگونومی
1- پیشگیری از بیماریها و اختلالات ناخواسته و غیبت
2- طراحی بهینه ایستگاههای کاری
3- بهترین استفاده از انرژی تلاش کاری
4- بهترین استفاده از منابع و قابلیتهای کارگر
جنبه های اقتصادی ارگونومی
1- استفاده بهینه از انرژی که باعث کارایی بیشتر میگردد
2- دوره های منظم کار و استراحت که باعث بهره وری بیشتر میگردد
3- حذف خستگی که باعث افزایش کیفیت کار میشود .
خستگی ناشی از کار
خستگی ناشی از کارعبارتست از ضعف و ناتوانی در تمامی حرکات بدن بطوریکه این نوع خستگی در صنعت بصورت خستگی عضلانی (جسمی ) و خستگی روحی (روانی ) ظاهر میشود .
انواع خستگی
1- خستگی چشمی
2- خستگی کل بدن
3- خستگی فکری
4- خستگی عصبی
5- خستگی مزمن
6- خستگی ناشی از بهم خوردن ریتم روز و شب
عوارض خستگی
1- کاهش توجه
2- کاهش دریافت
3- کاهش سرعت عملکرد فیزیکی و ذهنی
4- کاهش دقت و افزایش اشتباه
5- مصرف انرژی بالا جهت ثابت نگهداشتن راندمان
6- احساس خستگی ، گیجی ، و تحریک پذیری